12. Konkurs Moniuszkowski 2025 – relacja
12. Konkurs Moniuszkowski 2025 – relacja
12. Międzynarodowy Konkurs Wokalny im. Stanisława Moniuszki w Warszawie 2 – 7 czerwca 2025
I Nagroda – SAMUEL STOPFORD tenor (Wielka Brytania)
II Nagroda – ARPI SINANYAN sopran (Armenia)
III Nagroda – AKSEL DAVEYAN baryton (Armenia)
IV Nagroda – MARIANA POLTORAK sopran (Ukraina)
Samuel Stopford – I Nagroda i Nagroda im. Marii Fołtyn za najlepsze wykonanie utworu Stanisława Moniuszki. Fot. Karpati & Zarewicz
Arpi Sinanyan – II Nagroda i Nagroda Filharmonii Łódzkiej – zaproszenie do udziału w koncercie. Fot. Karpati & Zarewicz
Kto nie mógł obserwować od początku 12. Konkursu Moniuszkowskiego i zaczął dopiero od ostatniej sesji przesłuchań drugiego etapu, poprzedzającej finałowy trzeci etap – usłyszał połowę z dwanaściorga finalistów i wszystkie cztery główne nagrody! To zwykły zbieg okoliczności, ale dodający pieprzu.
Na występ Samuela Stopforda w tej ostatniej sesji drugiego etapu przyszedł incognito dyrektor muzyczny Teatru Wielkiego – Opery Narodowej (organizatora moniuszkowskiego turnieju w Warszawie) Patrick Fournillier. Maestro Fournillier wysłuchał całego występu Stopforda, stojąc przed wejściem na salę, w której odbywały się przesłuchania konkursowe. To też coś niecoś mówi. Można spekulować; czy Fournillier słyszał wcześniej dobre opinie o tym brytyjskim 27-letnim tenorze, czy szuka śpiewaka do głównej roli w Napoju miłosnym G. Donizettiego. Stopford śpiewał w drugim etapie m.in. przesławną tenorową arię z tej opery Una furtiva lagrima. Pięknie ją zaśpiewał!
W finale z towarzyszeniem orkiestry zachwycił mnie zarówno arią Edgara z Łucji z Lammermoor, jak i arią Stefana ze Strasznego dworu zwaną też Arią z kurantem, którą zaśpiewał przejmująco z idealnym wyczuciem emocji. I co godne najwyższego uznania dla cudzoziemca, z nienaganną polską dykcją. Przyznana mu dodatkowo Nagroda im. Marii Fołtyn za najlepsze wykonanie utworu Stanisława Moniuszki jak najbardziej mu się należała.
Aksel Daveyan – III Nagroda oraz nagrody: za najpiękniejsze wykonanie pieśni polskiej; im. Carlo Marii Giuliniego za «głęboką ekspresję muzyczną, odwołującą się do istoty człowieczeństwa»; Polskiej Opery Królewskiej – zaproszenie do udziału w wydarzeniu artystycznym (przedstawieniu operowym lub koncercie) i Nagroda Publiczności! Fot. Karpati & Zarewicz
W finale konkursowiczom towarzyszyła Orkiestra Teatru Wielkiego – Opery Narodowej, którą tym razem dyrygował José Maria Florêncio. Interpretacje arii Moniuszkowskich przez Stopforda i Daveyana w finale, publiczność przyjęła z aplauzem. Gdyby mierzyć jakość wykonania długością i żarliwością oklasków, pozostała dziesiątka finalistów znalazłaby się dużo niżej na tej skali.
Do finału weszło osiem śpiewaczek i czterech śpiewaków: siedem sopranów, jeden mezzosopran, dwa barytony oraz po jednym basie i tenorze. Z uczestników, którzy nie zmieścili się w gronie finalistów najbardziej mi żal Yosifa Slavova – barytona z Bułgarii. Ma przyjemną barwę głosu, dobrą prezencję i ujmującą, sympatyczną osobowość. W bieżącym sezonie dołączył do Studia Operowego Bayerische Staatsoper w Monachium. Myślę, że przed tym dziś zaledwie 22-letnim śpiewakiem operowy świat stoi otworem.
W pierwszym i drugim etapie uczestnikom towarzyszyli młodzi pianiści – adepci Akademii Operowej Teatru Wielkiego – Opery Narodowej, która kształci równolegle śpiewaków i pianistów kameralistów. Pianiści są też nagradzani w tym konkursie. Od 12. Konkursu nagroda dla nich zyskała znamienitego patrona – Jerzego Marchwińskiego, a otrzymali ją Rozalia Kierc i Matteo Zoli.
Yosif Slavov (z prawej) z towarzyszącym mu w konkursie pianistą Matteo Zolim – laureatem Nagrody im. Jerzego Marchwińskiego.
Fot. Karpati & Zarewicz
Rozalia Kierc (z lewej) – pianistka, laureatka Nagrody im. Jerzego Marchwińskiego i Justyna Khil – sopran, finalistka, najlepsza Polka w 12. Konkursie Moniuszkowskim Fot. Karpati & Zarewicz
W 12. Konkursie nie było rozdziału na kategorie głosów żeńskich i męskich. Była tylko jedna kategoria i cztery główne nagrody. Za dyrekcji Marii Fołtyn, tj. przez 10 kolejnych konkursów śpiewaczki i śpiewaków oceniano oddzielnie. Przyznawano wówczas po dwie: pierwsze, drugie i trzecie nagrody. W taki sam sposób oceniano uczestniczki i uczestników w poprzednim 11. Konkursie, mimo że w dziewiątym i dziesiątym zrezygnowano z odrębnego oceniania. I w tegorocznym konkursie powrócono do jednej kategorii. Zdecydowanie jestem za takim właśnie sposobem nagradzania. Sztuka jest przecież jedna!
Uczestników 12. Konkursu oceniało 15-osobowe jury, w którym zasiedli wybitni śpiewacy, ludzie decydujący o obsadach w liczących się teatrach i na festiwalach operowych, dyrektorzy przyteatralnych studiów operowych. Na zdjęciu od lewej: Beata Klatka – dyrektor Konkursu Moniuszkowskiego i kierownik Akademii Operowej Teatru Wielkiego – Opery Narodowej, Mariusz Kwiecień – baryton, Peter Mario Katona – dyrektor ds. obsad Royal Opera House Covent Garden, Olga Pasiecznik – sopran. Fot. Serwis Konkursu Moniuszkowskiego.
Obecny regulamin konkursu, który wykrystalizował się po objęciu dyrekcji przez Beatę Klatkę (od 8. Konkursu w 2013 roku) oceniam pozytywnie. Przemawia do mnie ograniczenie obowiązkowego programu do jednej pieśni polskiej. W finale pozostaje obowiązkowa aria z polskiej opery. To ograniczenie polskiego repertuaru podyktowane jest tym, żeby nie stwarzać potencjalnym uczestnikom zagranicznym bariery językowej. Nasz język nie należy do łatwych. A celem konkursu jest też przyciągnięcie najzdolniejszej młodzieży wokalnej z całego świata. O randze konkursu świadczą wszak światowe kariery jego laureatów.
Choć obowiązkowa jest tylko jedna polska pieśń, ale za to do wyboru z całego polskiego repertuaru pieśniarskiego, a nie tylko ze spuścizny patrona konkursu i Fryderyka Chopina (jak to było w VII konkursie w 2010 roku, od którego obserwuję wszystkie kolejne konkursy moniuszkowskie).
Najwięcej uczestników ostatniego konkursu sięgnęło po pieśni Karola Szymanowskiego. Niewiele mniejszym zainteresowaniem cieszyły się pieśni Moniuszki i Karłowicza. „Chopin” znalazł się na czwartym miejscu. W sumie wybrzmiały pieśni aż 15 polskich kompozytorów; od Chopina po Aleksandra Nowaka.
Zwycięzca konkursu wybrał Znasz-li ten kraj? Moniuszki do słów J.W. Goethego w przekładzie A. Mickiewicza. Arpi Sinanyan (II nagroda) – Zawód Władysława Żeleńskiego do słów Kazimierza Przerwy-Tetmajera, a Aksel Daveyan – Leci liście z drzewa Chopina do słów Wincentego Pola. Daveyan zapoznał się przy okazji ze wszystkimi pieśniami Chopina i jest pod urokiem każdej z nich. I każdą zamierza włączyć do swego repertuaru.
Mariana Poltorak – IV Nagroda i Nagroda im. Ewy Podleś.
Fot. Serwis Konkursu Moniuszkowskiego
Jestem i płaczę Karola Szymanowskiego do fragmentu poematu Jana Kasprowicza oraz cavatina Halki
Ha, dzieciątko nam umiera porażały wręcz emocją, którą Mariana Poltorak włożyła w ich interpretację. Perfekcja wokalna była tu rzeczą oczywistą.
Uczynienie patronami prestiżowych nagród regulaminowych niedawno zmarłych Jerzego Marchwińskiego (2023) i Ewy Podleś (2024) – wybitnych polskich artystów – to piękny gest organizatorów Konkursu Moniuszkowskiego. A zarazem dodatkowy splendor dla laureatów tych nagród.
Niejako pokłosiem nadania ich imion nagrodom, będzie przygotowywana w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej wystawa REMEMBER ME… Ewa Podleś i Jerzy Marchwiński. Partnerstwo w muzyce, życiu i sztuce (8 grudnia 2025–31 marca 2026). Nad scenariuszem pracuje Tomasz Pasternak – znawca opery i żarliwy wielbiciel obojga artystów.
A następny, 13. Międzynarodowy Konkurs Wokalny im. Stanisława Moniuszki, jeżeli zostanie utrzymana dotychczasowa częstotliwość co trzy lata, w 2028 roku.
Zdjęcia – materiał prasowy Konkursu Moniuszkowskiego