Andrzej Krauze. Lekcja fruwania

Andrzej Krauze. Lekcja fruwania – wystawa w Zachęcie prezentuje wszystkie rysunki, które Andrzej Krauze narysował w ciągu 30 lat dla brytyjskiego dziennika „The Guardian”. Jest to jeden z wielu tytułów prasowych, dla których pracował Andrzej Krauze. Jego rysunki publikowały również „The New York Times”, „The Independent of Sunday”, „The Times”, „The Observer”, The Sunday Telegraph”, „Rzeczpospolita”, „W Sieci” i „Do Rzeczy”, a przed wyjazdem z Polski – nieistniejące już dziś „Szpilki” i „Kultura”.

„The Guardian”, dla którego Andrzej Krauze rysuje nieprzerwanie od 1989 r., w 1992 opublikował artykuł poświęcony swojej współpracy z polskim rysownikiem

Andrzej Krauze, rocznik 1947 – grafik, rysownik i plakacista. Jest też autorem kilku książek dla dzieci. W 1979 r. wyjechał z Polski do Wielkiej Brytanii.

Andrzejowi Krauzemu prasa brytyjska zawdzięcza nowe oblicze. Jego rysunki wyparły zdjęcia. Jako pierwszy wprowadził rysunkowe komentarze do bieżących wydarzeń politycznych na świecie.
Ekspozycja w Zachęcie ukazuje przy okazji, jak zmieniała się prasa drukowana od czasów przedinternetowych do chwili obecnej, kiedy to jesteśmy świadkami schyłku formy papierowej, bo w informowaniu prym wiedzie Internet. Skupienie się na jednym tylko czasopiśmie, według kurator Hanny Wróblewskiej, umożliwia prześledzenie zmian zachodzących w gazecie codziennej. Zmniejszanie się formatu, mnożenie dodatków (dodatki dawały ilustratorom pole do popisu), wprowadzanie koloru do dotychczas czarno-białych stron, tablodaizacja – zmiany proporcji między tekstem a ilustracją, rysunkiem a fotografią, wreszcie internetowe wersje. Wszystko to miało wpływ na rolę rysunku.

Rysunki prasowe Krauzego to autonomiczne arcydziełka

Ilustracje do Pinokia

Andrzej Krauze. Lekcja fruwania to także powtórka z najważniejszych wydarzeń z całego globu od końca lat 80. XX wieku do Brexitu. Pieprzu dodaje tu fakt, że są to komentarze Polaka z perspektywy pisma brytyjskiego.

W rysunkach Andrzeja Krauzego przeważa ponura tonacja. Spotykały się one niekiedy z ostrymi reakcjami czytelników. Ktoś napisał do redakcji, że „nie może jeść śniadania, bo mu się robi niedobrze po otwarciu »Guardiana«”. Ktoś inny wyznał, że „modli się za Krauzego, żeby się zmienił i zaczął rysować inaczej”.

Oprócz rysunków Guardianowskich, na wystawie można zobaczyć prace, które Andrzej Krauze wykonuje dla własnej przyjemności – wycinanki, które tworzy dopiero od kilku lat i cykl Pan Pióro, który powstaje od 1984 r. W Zachęcie jest on po raz pierwszy prezentowany w całości: Pan Pióro. Jego życie i twórczość i Niedokończona biografia Pana Pióro.
– Pan Pióro to przedłużenie mojej ręki – mówi Andrzej Krauze.
Pierwotnie zamierzał wykreować fikcyjnego bohatera, ale uznał, że to on jest Panem Pióro.

Narzędzia pracy – pióro ze stalówką i skalpel

Wycinanki Andrzeja Krauzego powstają za pomocą skalpela

Tytuł wystawy nawiązuje do animowanego filmu Lekcja fruwania z 1974 r., który był pracą dyplomową Andrzeja Krauzego. Muzykę do tej animacji skomponował Jacek Ostaszewski, lider powstałej na początku lat 70. Grupy Osjan.
– Nie raz czułem się, jak ptak z tego filmu – wyznał Krauze.
Tę „przystrzyżoną” przez peerelowską cenzurę animację też można zobaczyć na wystawie. Gratką jest karta tzw. storyboardu z usuniętym przez cenzora rysunkami.

Andrzej Krauze. Lekcja Fruwania
Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki w Warszawie
Kurator – Hanna Wróblewska, współpraca Marta Miś

Pierwotnie wystawa miała być eksponowana od 22 lutego do 17 maja 2020 r. Pandemii koronawirusa wszystko zmieniła.

Nowy czas trwania wystawy: 22 maja – 16 sierpnia 2020