Lalki: teatr, film, polityka
Lalki: teatr, film polityka, Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki w Warszawie. Do 23 czerwca 2019 r.
To nie tylko statyczna prezentacja lalek używanych w teatrach lalkowych i tzw. szopkach politycznych. Kilkakrotnie w trakcie trwania ekspozycji marionetki „ożyją” w rękach aktorów.
Na monitorach wyświetlane są filmowe animacje lalkowe, które zasługują na uwagę również ze względu na muzykę. Jej autorami są Krzysztof Penderecki, Jerzy Maksymiuk i inni kompozytorzy związani ze Studiem Eksperymentalnym Polskiego Radia.
Ciekawostkami są archiwalia z WFDiF.
Na przykład fragment Polskiej Kroniki Filmowej z 1955 r. pokazuje pierwszomajowy pochód kukieł wyobrażających «podżegaczy wojennych». W komentarzu czytanym przez Andrzeja Łapickiego rozbrajająco brzmi zdanie: „Całe to towarzystwo ucieka przed gołąbkiem pokoju”.
Kuratorzy uwzględnili nie tylko artystów, którzy całą swoją twórczość poświęcili lalkarstwu (m.in. Leokadia Serafinowicz i Jerzy Kolecki), ale również rzeźbiarzy i malarzy, którzy epizodycznie współpracowali z teatrem lalkowym (Jan Berdyszak, Jerzy Nowosielski, Stanisław Fijałkowski, Jadwiga Maziarska czy Andrzej Pawłowski).
Wystawie towarzyszą filmy zrealizowane przez sławne Studio Filmowe Semafor, które w ciągu 60 lat działalności wyprodukowało ponad 1400 filmów, w tym ok. 800 lalkowych. W różnych okresach istnienia Studia współpracowali z nim: wspomniany już Krzysztof Penderecki, Krzysztof Komeda, Michał Urbaniak, Jerzy „Duduś” Matuszkiewicz, Jan Kanty Pawluśkiewicz, Czesław Janczarski, Adam Kilian, Eryk Lipiński, Edward Lutczyn. Projekcje w kinie Iluzjon i w siedzibie Narodowego Instytutu Audiowizualnego.
Ciekawie też zapowiada się cykl warsztatów i wykładów pozwalających spojrzeć na lalkę jako obiekt kulturowy. Przedmiotem rozważań będą m.in. interakcje między lalką a towarzyszącym jej żywym aktorem oraz lalka jako obiekt politycznej metafory i narzędzie krytyki społeczno-politycznej.
Lalki: teatr, film polityka, Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki, 19 marca–23 czerwca 2019.
Kurator – Joanna Kordjak, współpraca merytoryczna – Kamil Kopania, współorganizator wystawy – Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny, partner wystawy – Akademia Teatralna im. A. Zelwerowicza w Warszawie, Filia w Białymstoku – Wydział Sztuki Lalkarskiej