Machia w Teatrze Starym w Lublinie

Machia w Teatrze Starym w Lublinie – sztuka napisana i wyreżyserowana przez Juliusza Machulskiego – opowiada o Niccolò Machiavellim. Premiera, z Adamem Ferencym w roli słynnego filozofa, odbyła się 4 maja 2014 r. w 545. rocznicę urodzin Machiavellego. Wobec przedłużającej się rzeczywistości kowidowej, w grudniu ub.r. spektakl został nagrany, a na przełomie kwietnia i maja 2021 r. można go było zobaczyć online na stronie lubelskiego Starego. I co trzeba z uznaniem odnotować – oprócz zwykłego nagrania była też dostępna wersja z tłumaczeniem na język migowy i napisami.

Adam Ferency, Piotr Głowacki. Fot. Dorota Awiorko

Adam Ferency, Marta Ledwoń. Fot. Dorota Awiorko

Machiavelli kojarzy się z negatywnymi terminami: makiawelizm i makiaweliczny. To on jest autorem powiedzenia cel uświęca środki. Juliusz Machulski spojrzał na niego podobnie jak Stendhal, który stwierdził, że dzięki Machiavellemu, poznaliśmy prawdziwą naturę ludzką. Machulski ukazał Machiavellego w kontekście historyczno-politycznym, pozwalającym zrozumieć jego poglądy. Włochy w tym czasie były podzielone na kilka państewek. Czołową rolę nie tylko w kulturze, również w polityce odgrywała Florencja, w której Machiavelli urodził się i był z nią związany przez całe życie. Pełniąc różne ważne funkcje państwowe, przede wszystkim miał na celu jej dobro.
W kameralnej, trzyosobowej sztuce Machulski przywołuje znane postacie historyczne: Savaranolę, Borgiów, Medyceuszy. W dialogi zręcznie wplótł stwierdzenia Machiavellego z jego traktatu o tym, jak się zdobywa władzę i ją utrzymuje. Na przykład: Kto chce mieć sukces w polityce – nie może kierować się moralnością; Drogowskaz nie podąża drogą, którą wskazuje; Kiedy kłamstwo wystarczy – można zrezygnować z przemocy; mniejsze zło oznacza wtedy dobro.
Mimo diagnozy Machiavellego, że człowiek jest zły z natury i ja, po obejrzeniu Machii, spojrzałam na tego myśliciela życzliwszym okiem. Mam świadomość, że na moim odbiorze zaważyła kreacja Adama Ferencego. Jeżeli wybitny aktor i intelektualista bierze na warsztat tego formatu postać, nie mogło być inaczej. Ferencemu partnerują Piotr Głowacki i Marta Ledwoń. Akcja opiera się na intelektualnym i psychologicznym pojedynku dwóch mężczyzn. Sztuka trzyma w napięciu i zaskakuje onirycznym zakończeniem. Warto obejrzeć!