Opowieści Lasku Wiedeńskiego Teatr Narodowy w Warszawie

Ödön von Horváth Opowieści Lasku Wiedeńskiego. Teatr Narodowy w Warszawie, Scena przy Wierzbowej im. Jerzego Grzegorzewskiego. Premiera 4 listopada 2023

Tytuł, taki sam jak znanego walca Johanna Straussa syna, myli tropy. Sztuka Ödöna von Horvátha nie opowiada o Wiedniu promieniującym radością życia, jaki jawi się w koncertach noworocznych z Musikverein. Akcja tego dramatu rozgrywa się środowisku drobnomieszczan austriackich na początku lat 30. XX wieku.

Opowieści Lasku Wiedeńskiego w Teatrze Narodowym w Warszawie. Na pierwszym planie Michalina Łabacz.
Fot. Marta Ankiersztejn/z archiwum Teatru Narodowego

Główną bohaterką Opowieści… jest młoda kobieta, właściwie jeszcze dziewczyna, która w naszych czasach miałyby szansę osiągnąć sukces w gimnastyce artystycznej. W istniejącym wówczas „porządku” społecznym kobiety nie mogły same decydować o swojej przyszłości, były całkowicie zależne od mężczyzn. Do tragicznego losu tej wrażliwej, wyrastającej ponad mieszczańską mentalność dziewczyny, doprowadzili trzej mężczyźni: jej ojciec, narzeczony, którego ona nie kocha, a zostaje zmuszona do zaręczenia się z nim i kochanek, który był jej nadzieją, a stał się zgubą.
Tę niełatwą rolę, wymagającą niecodziennych zadań aktorskich, doskonale gra Michalina Łabacz. Delikatna uroda i subtelność tej aktorki są dodatkowymi atutami bohaterki, w którą się wciela.

Ödön von Horváth – dramatopisarz austriacki z węgierskimi korzeniami, który znaczną część życia spędził w Monachium i w Berlinie w dobie rodzącego się faszyzmu – był bystrym obserwatorem życia. Chętnie przypatrywał się tzw. zwykłym ludziom. W swoich sztukach celnie portretował ówczesne społeczeństwo mieszczańskie. Wszystkie postacie w Opowieściach… są z krwi i kości. Z wyjątkiem głównej bohaterki, budzą mniejszą lub większą niechęć. Najbardziej odpycha głoszonymi przez siebie poglądami, a jeszcze silniej cynicznym postępowaniem babka narzeczonego głównej bohaterki – w znakomitej interpretacji Anny Chodakowskiej.

Michalina Łabacz i Paweł Brzeszcz.
Fot. Marta Ankiersztejn/z archiwum Teatru Narodowego

Michalina Łabacz w końcowej sekwencji przedstawienia.
Fot. Marta Ankiersztejn/z archiwum Teatru Narodowego

W pierwszych niemieckich i austriackich wystawieniach tej sztuki rozbrzmiewały dźwięki walca Opowieści Lasku Wiedeńskiego, które stawały się ironicznym komentarzem do jej treści, bowiem ten walc oddaje sielankową atmosferę podwiedeńskich wsi i nijak ma się do tragedii rozgrywającej się w dramacie Horvátha.
W przedstawieniu Teatru Narodowego jest inna ilustracja muzyczna, kojarząca się z atmosferą ogródków piwnych. Nową muzykę skomponował specjalnie do tego przedstawienia Bartłomiej Woźniak. Wykonuje ją na żywo zespół składający się z pięciu muzyków: pianisty, trębacza, klarnecisty, tubisty i perkusisty. Uważam, że to bardzo dobry pomysł. Pierwowzorom postaci z Opowieści… na pewno bliższa od walców Straussów była muzyka ludowa.

Opowieści Lasku Wiedeńskiego wystawione przez Teatr Narodowy w Warszawie mocno poruszają, wręcz wstrząsają widzem. Długo się pamięta o tym przedstawieniu.

Pełna obsada: Paweł Brzeszcz, Anna Chodakowska, Wiesław Cichy, Monika Dryl, Piotr Grabowski, Mateusz Kmiecik, Michalina Łabacz, Hubert Łapacz (Akademia Teatralna), Mateusz Rusin, Zuzanna Saporznikow, Adam Szczyszczaj, Beata Ścibakówna, Anna Ułas.