„Polska” na eksport – wystawa fotograficzna

„Polska” na eksport to kilkaset reporterskich i artystycznych zdjęć opublikowanych w miesięczniku „Polska”, adresowanym do zagranicznego odbiorcy. Zadaniem tego propagandowego magazynu, wydawanego w latach 1954–1990, było kreowanie wizerunku Polski jako kraju o interesującej kulturze i sztuce, co akurat było prawdą, ale także jako nowoczesnego państwa, pretendującego do bycia atrakcyjnym partnerem ekonomicznym. Pismo miało kilka różniących się od siebie edycji – dwie podstawowe Wschód i Zachód oraz Stany Zjednoczone, Afryka i Azja. W niewielkim nakładzie ukazywało się również w języku polskim.

W wydaniu kierowanym na Zachód dominowała kultura i nauka, a w wysyłanym do Afryki – jak łatwo się domyśleć – uprzemysłowienie. W „Polsce” pisały najlepsze pióra. Na wystawie znajdują się oryginalne wycinki tekstów Stefana Kisielewskiego „Kisiela” o Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu i Pawła Jasienicy o pamiętnym Światowym Festiwalu Młodzieży i Studentów w Warszawie w 1955 r. Wśród fotografów pracujących dla „Polski” byli m.in. Piotr Barącz, Marek Holzman, Irena Jarosińska, Eustachy Kossakowski, Tadeusz Rolke, Zofia Rydet, Tadeusz Sumiński.

Na ekspozycji są publikowane na łamach „Polski” materiały o Andrzeju Wajdzie, Sławomirze Mrożku, Alinie Szapocznikow, Poli Raksie.
(Raksie – jednej z najpiękniejszych polskich aktorek – „Polska” parę razy poświęcała swoje łamy). Tekst o pierwszym festiwalu opolskim ilustrują zdjęcia Karin Stanek, Ewy Demarczyk, Jacka Fedorowicza, Jerzego Waldorffa.
Świetny jest film dokumentalny Bogusława Rybczyńskiego Dziennikarze i generał ukazujący, od strony dziennikarskich kulis, wizytę w Polsce generała Charles’a de Gaulle’a.
Dla zwiedzających 50+ będzie to budząca własne wspomnienia wędrówka w przeszłość.
Wersja Zachód przestała się ukazywać w 1989 r., Wschód wychodził jeszcze przez następny rok.

Na wystawie są nie tylko zdjęcia, które zostały opublikowane w „Polsce”, ale również sąsiednie klatki z tych samych filmów, wyszperane w archiwach fotografów. Kuratorki postanowiły pokazać, jak zmienia się odbiór zdjęcia w zależności od kadru i kontekstu, jak działa fotografia i jak bardzo jest podatna na manipulację.

„To o tyle ważne, że media stale tak działają” – zwraca uwagę Karolina Puchała-Rojek, jedna z kuratorek, w wywiadzie Ćwiczenia z patrzenia, przeprowadzonym przez Magdalenę Komornicką z Zachęty.

„Mamy nadzieję, że wystawa przyda się w nauce odczytywania fotografii współcześnie. Bo to jest pewna konkretna umiejętność – czytania obrazu, wyczulenia na takie drobiazgi… Ważna zwłaszcza dzisiaj, w czasach fake news” – dodaje Marta Przybyło, współkuratorka.

Ekspozycji towarzyszy cykl filmów fabularnych, wykłady przybliżające historię magazynu „Polska” oraz poświęcone współczesnemu fotoreportażu i redagowaniu czasopism. Zaplanowano warsztaty z czytania i używania fotografii oraz projektowania okładek.
W cyklu filmowych będzie można zobaczyć: Ósmy dzień tygodnia, reż. Aleksander Ford (7.05),  Ręce do góry, reż. Jerzy Skolimowski (21.05), Historia pewnej miłości, reż. Wojciech Wiszniewski i Przyjęcie na dziesięć osób plus trzy, reż. Jerzy Gruza (28.05), Niedzielne igraszki reż. Robert Gliński (4.06).

„Polska” na eksport, 30 marca – 23 czerwca 2019
Zachęta – Narodowa Galeria sztuki w Warszawie
Kuratorki: Marta Przybyło, Karolina Puchała-Rojek