Warszawa Singera 2023

Warszawa Singera 2023 potrwa od 26 sierpnia do 3 września. Stałymi gośćmi Warszawy Singera są osoby z emigracji po 1968 r. Przyjeżdżają z Izraela, ze Szwecji i ze Stanów Zjednoczonych. Oni również tworzą wyjątkową atmosferę tego festiwalu. Stałymi widzami są też warszawiacy, w tym tacy jak ja, którzy nie mają żydowskiego pochodzenia, ale dobrze czują się otoczeniu tych ludzi. Jednym słowem – inteligencji. Ludzi, których słucha się z zaciekawieniem, z którymi miło jest przebywać, z którymi chciałoby się jak najczęściej obcować.
Festiwal Kultury Żydowskiej Warszawa Singera zawdzięcza swój klimat przede wszystkim Gołdzie Tencer, jego pomysłodawczyni i dyrektor artystycznej. Wielu przyjezdnych z zagranicy widzów – to jej koleżanki i koledzy z lat szkolnych, zmuszeni do opuszczenia Polski z powodu antysemickiej nagonki po 1968 r. Te więzi też przekładają się na serdeczną atmosferę. Tak mi się przynajmniej wydaje.

W programie tego interdyscyplinarnego festiwalu co roku najbardziej czekam na spotkania w Austriackim Forum Kultury poświęcone literaturze, teatrowi, filmowi, bywa że i obyczajom żydowskim czy konkretnym wydarzeniom z przeszłości lub teraźniejszości. Ucieszyło (zapewne nie tylko mnie), że w tym roku, po ubiegłorocznej nieobecności, przyjedzie z Nowego Jorku reżyser, scenarzysta i producent filmowy Andrzej Krakowski. Nie mam cienia wątpliwości, że jego tegoroczne wykłady, jak wszystkie dotychczasowe, będą znakomite!

Spotkania z pisarzami prowadzone przez Remigiusza Grzelę to wielka przyjemność intelektualna. W tym roku Remigiusz Grzela pojawi się również w roli autora książki. Spotkanie zostanie poświęcone jego książce Trzy życia Ireny Gelblum o fascynującej i tajemniczej kobiecie – dziennikarce, pisarce, poetce znanej jako Irena Conti di Mauro. Jest to kontynuacja napisanego przez niego Wyboru Ireny, wydanego 10 lat temu.

Program filmowy będzie prezentowany w kinie Kultura, w Austriackim Forum Kultury i w Centrum Kultury Jidysz.
Filmy fabularne wyświetlane w Kulturze będą okazją do nadrobienia zaległości. Znajdą się wśród nich Daleko od okna (2000) w reż. Jana Jakuba Kolskiego, według scenariusza Cezarego Harasimowicza na podstawie opowiadania Hanny Krall i Filip (2022) w reż. Michała Kwiecińskiego, zdobywca Srebrnych Lwów na ubiegłorocznym festiwalu filmowych w Gdyni.

O wielu nieznanych powszechnie faktach można usłyszeć podczas spacerów tematycznych, o czym przekonałam się w ubiegłym roku na spacerze Warszawskimi śladami Idy Kamińskiej. W tym roku ciekawie zapowiadają się spacery Warszawa Szymona Szurmieja i Kelner – papierosa – pół czarnej – śladami jidyszowej bohemy Warszawy.
Wszystkie wymienione wyżej wydarzenia są bezpłatne. Niektóre wymagają zapisów lub odebrania bezpłatnych wejściówek. To konieczność organizacyjna. Gospodarze poszczególnych miejsc festiwalowych chcą zawczasu wiedzieć, ile osób się do nich wybiera. Na najbardziej oblegane wydarzenia można się nie dostać. Ale moje wieloletnie doświadczenie potwierdza, że jak się przyjdzie, to na ogół się wchodzi.

Jak co roku w programie Warszawy Singera są świetne koncerty biletowane. Festiwal zainauguruje koncert w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej. Wystąpi Noa – izraelska piosenkarka, autorka tekstów i perkusistka, a poza sceną ceniony rzecznik dialogu w Izraelu. Drugą wykonawczynią będzie Anna Maria Jopek. W koncertach w teatrze Kwadrat wystąpią: Leszek Możdżer, Aga Zaryan, Mark Eliyahu – pochodzący z Dagestanu, izraelski wykonawca i kompozytor m.in. muzyki filmowej, grający na wywodzącym się z tradycji bliskowschodniej instrumencie kemancze (kamancheh).

Tradycyjnie, w Synagodze Nożyków będzie koncert kantorów, z tym że nie jak dotychczas na otwarcie, a na zamknięcie festiwalu. Wystąpią dwaj izraelscy kantorzy Israel Nachman i Chaim Stern, a towarzyszyć im będzie pianista i dyrygent Eytan Sobol. Za każdym razem, kiedy słyszę o koncercie kantoralnym, przypomina mi się zasłyszana opinia; że każdy kantor mógłby występować w operze, natomiast nie każdy śpiewak operowy byłby w stanie sprostać wyzwaniom wokalnym stawianym kantorom.

Bogaty jest też program teatralny. Warszawiacy mają możliwość zobaczenia niektórych spektakli podczas sezonu Teatru Żydowskiego im. Estery Rachel i Idy Kamińskich, który jest współorganizatorem Warszawy Singera, ale dla przyjezdnych to dobra okazja zobaczenia wybranych, cieszących się zainteresowaniem przedstawień.

Pełny, szczegółowy program na stronie festiwalsingera.pl

Pif Paf in Piach – kapitalny spektakl-performance w ramach poprzedniej, 19. Warszawy Singera